18 October 2011

Mizo thlai/thingkung/hnim etc leh an sap hming - Part 3

Official vak lo a Part-1 leh Part -2 a awm tawh bawk a, hei a part - 3 na atan ti leh teh ang. Hriat thar leh thar loh te, a hma post a la tel lo te hi share zel phawt ang.

Mahse a hmasa in request - helai a thil dah hi a duh duh in engmah sawi lovin emaw a source cite lovin inlak sak hi ching lo hram ila. Mi in hun pe a kan ziah leh (a ho a ho in) hun seng a kan inchhiar chhuah te a ni ve a, ngawi reng a an lo la a, anmahni kutchhuak ang a an treat hi chuan rilru a na ve duh deuh ania. Hmanni ah Facebook group pakhat ah Mizo pangpar te leh an sap hming ka ziahna ami kha an lo dah teuh mai a, hman kumah khan Evening Post ho in ka post pakhat mipakhat ziah ang hmakin (a ziaktu hmingah Zaia/Siama tih vel in an dah hmeks) an lo chhuah tawh bawk a. Ka blog content hi a nep a nepin ka copyright ve thlap ania :-)

Tawk e copyright lam chu. Tunah a tui ber atangin ilo tan nghal ang:

Zawngtah: Bitter bean, stink bean etc (Parkia speciosa)

Zawngtah awm a hun leh tan dawn, keipawh ka Krismas rawn haw in ka rawn nang ngei dawn bawk a. S.E Asian lam zawngtah mu recipe te han try ka chak khawp mai. Mahse bekang leh hmarcha hmui nen tluk a tui a awm theih ka ring lem lo.
(Pic source)

Chakawk: Fernbrake, bracken fiddleheads (Pteridium aquilinum)

Chakawk hi tui ka ti in englai pawhin ka ei peih thin. Mahse a saphming kan hriat hnu ah kan chhiar chiang a, ramsa thenkhat ah a 'carcinogenic' (cancer thlen thei) a, Japan ram a stomach cancer tam chhan ah pawh factor lian tham ah an dah tih an ziak ka hmu a thin a ti thawng. Vairam lamah hi chuan chakawk ei na chance a awm lo hlauh a, mahse Zoram lam chhungte ka han phone nghal, chakawk lo ei tawh lo tur a chah turin. Chhiar tu te pawh ka chah nghal vek bawk che u e :)
(Pic source)

Mitthi sunhlu: Carry Me Seed (Phyllanthus amarus)

Heng hi kan naupan lai chuan mitthi sunhlu kan ti thin. A hming dik tak a ni em ka hre lo. Lung a tih len reuh em vangin ka rawn telh ve mai ani e.
(Pic source)

Sehnap, Lakher Anthur: Bush sorrel (Hibiscus surattensis)

Hei pawh ka lung a tileng. Kan tet lai chuan D.C Workshop, Chaltlang thlang ah khuan mi huan te a awm a, kan lo ru nasa thei lutuk. Jam te kan siam a, a chang leh a tui chi nen al thur tek tawkin kan siam bawk a. A tui theih dan kha awww!
(Pic source)

Khuangthli: Bishop Wood (Bischofia javanica)

A lem tha tak ka zawng hmu thei lo, hei a thingkung naute thlalak :)
(Picture source)

Chabet: Beggar-tick (Bidens family ami, eng species ber nge ka chiang lo)
(Picture source)

Tualvungi em: Fluted bird's nest (Cyathus striatus)
(Pic source)

Anhling: Black nightshade (Solanum americanum, Solanum nigrum, leh Solanum ptychanthum ah hian a eng ber hi nge keini Mizoram lam in kan ei hi ka hre hrang thei lo).
(Pic source)

At hlo: Angel's trumpet (Brugmansia)

Heng pangpar hi naupang te kan nih lai tang tawh khan, a at theih an tih avangin ka hlau deuh titih thin khawp mai a. Ka len hnu ah khang te kha thu ho mai mai aniang ka ti leh a, mahse kan chhiar chiang a, a lo poisonous hle tak tak.
(Pic source)

Kelbean: Broadleaf plantain (Plantago major)

Kan naupan laiin kan inkhualtelem na ah heng hi vaimim kan ti thin. In ti ve ngai em?
(Pic source)

Behliang: Pigeon Pea (Cajanas cajan)

Behliang hi chu a chhung ah pangang awm a ching em avang in, tui ti hle mah ila khat tawk chauhin ka ei risk ngam.
(Pic source)

Chuan a tlip nan -

Maitamtawk: Bristly balsam-pear, spine gourd etc (Momordica balsamina)

Maitamtawk hi tui ka tih theih tehreng nen ka ei tui thei ta reng reng lo mai. Vairam maitamtawk hi Mizoram lam aiin a tui lo bik nge pawh ka hre lo. Te reuh te hring tha deuh si te hi a lo chang fer zel.

(Pic source)

Ti zawng kha ni mai rawh se, ka lawm e. Zan a tlai tawh e mai, a bang zawngin part 4 ah rawn chhunzawm tawh mai rawh se.

26 comments:

Anonymous said...

awesome...bengvarthlak thin hle mai...thanks to u :-)

virgochhas said...

ehh...ka va vang ve helai ah hian...

1st - zawngtrah hi chu ka eilo ve teh mial....kei uih duh tak hian

2nd - chakawk chu va den ve...a tui triah2 tehreng nen

3rd - mitthi sunhlu hi ka vawikhat hriatna

4th - sehnap leh khuangthli pawh ka hre ngai lo hrim hrim

5th - tualvungi em chuan lung a ti leng hlee mai...ka hmuh lohna chin pawh ka hre tawhlo

anhling - ngainalo

at hlo / kel bean - hre ngai lo ve ve

behliang - tui bawn turu

maitamtawk - a ngaihdam theih

ka lawm e :D

Aduhi Chawngthu said...

Zawngtah hi chu a tui ve pangngai, chakawk hi tui em em bawk. Ghy-Aizawl bus/sumo a zina Vairengte vela chawei khan kan hmeh ngei thin kha. Anhling hi Mizo chawhmeh ka ei tawhah chuan a la tuilo fal nalh, anthur hi chu naupan lai min ti hrechhuak, kan veng nu pakhat hian Krismas hian jam a siam a kan lei thin. Tualvungi em chuuu hmuh tur a vang ta ngei mai. A em chhungah hian kawi ang deuh deuh hi an phur ve ngei a, a ti ang lehzual.Behliang leh maitamtawk hi a tuina ka pawh em em lo.

caribou said...

Mi thguziak lo inruk sak ngawt hi ka huat zawng tak a ni. Thuziak harsatzia an hre lo a ni. Mi thuziaksa mahni irawm atanga chhuak anga lo ziak chhawn ve ngawt phei chu ka haw takzet. Hetiang hi ka tawng tawh nghe nghe.

Zawngtah hi tui ka ti lova, ka ei ngai lo. A tuina pawh tawh vek vek chuan an duh hleuh hleuh asin aw.
Chakawk chuan carcinogens a lo pai reng a ni maw? Ka beng a verh kher mai. Helam pang hi han ziah belh hlek teh a.
Lakher anthur hi sawhburah kan sawh a, chini kan telh a, tui kan ti ve thei lutuk asin, kan naupan lai chuan.
Khuangthli hi sava rahtlan tha tak a ni a, kan ramah hian sava tana chaw ei tur thingkungte kan zuah lo fo thin a, khuangthli te pawh hi kan kit tel hmiah hmiah hmiah thin.
Tualvungi em khi ka la hmu ngai reng reng hleinem. I zarah mit leh beng a tlai leh ta.
"Maitamtawk" hi a sap hming ru riau reuh asin. A rahno pum chhum hi a tui reuh asin aw.

Heti lam pang hi ka subject a ni na a, kei ai chuan thil i hre zawk daih anih hi. I ziak tha hle mai. A dang pawh lo ziah belh zel teh.

Jerusha said...

Anonymous - thank you em em e!

Virgo - Velcome back to the blogosphere! Sehnap I hre lo thei hi mak ka ti, thil tui. A tak ah hmu la chu I hriat mai ka ring. Maitamtawk hi ngaihdam pawh ka ngaidam peih tawh lo kei chu hehe

Jerusha said...

Aduh - Chakawk chu Vairengte chho ami ngei kha lawm keipawh ka ziah pah pawh a ka rilru a awm chu. Vawksa rep nen, eng bai bai emaw ni nen, a va han tui thei tak.

Caribou - Zawngtah I ei ngai lo chu I va ti uihawm ve. Khawvel thil tui ber pawl, Japan zawngtah ang pawh kha tui ka ti vek. Tualvungi em chu kan naupan lai kha chuan kan ngaisang thei nasa, ruah sur deuh hmun huh leh dam chip chep ah a awm duh.

Lucy In The Sky said...

He post series hi one of my favorites. Lung a ti lengin a vengvarthlak thrin khawp mai. Thlai ilo vel hi a sap hming ka hre lo lutuk a buaithlak ve thrin. Kelbean khi khawvelah a awm tih pawh ka lo hre tawh lo, lung a ti leng reuh lutuk. Kan tetlaiin inkhualtelem nan kan hmang thrin.

Chakawk hi lawm a hming ka theihnghilh tlat chu. Chengkek ka'n ti ngial thrina a ni lo tih ka hre bawk si!

Lo ziah belh zel rawh, a nuam :)

diary said...

Google a thawk nge nge chu, i va thiam ve, Jerusha. A ngahihnawm khawp mai, chakawk chungchang hi ka hriat vawikhatna. Hrisel hmel ti em em in kan lo ei ve thin a sin. Hrilh darh vak tur a nih hi, Mizo pumpui cancer kan tam ropui si. Lovely post!

Alejendro said...

Ti tha thei ve..

Chakawk chu ka va han ui.. a tui ka tih nen nen :-(

Alejendro said...

@ aduhi, Vairengte Hotel Sign Board sen awmna ah khan Chakawk, tel a thlak sawk, sawhthing leh purun tlem a zawng nen a chawh kha an chhawp tel thin. Sachek leh vawksa rep nen. hehe Lung a ti leng wreuh.

Chhuaklinga said...

A va bengvarthlak ve, rawn ti zel teh ka lo chhiar zel ang. Chakawk khi ka ngainat vak loh vangin ka eitam lo khawp mai, ka ti fuh. Ka sawi pung dawn chiang khawp mai, lui kalnaah te hian thian thenkhatte hian sangha chhumah hian an thlak leh teuh thin, ka phal tawh miah lovang. :D


Tualvungi em khian lung a va ti leng kher em ve le. (Y)

Jerusha said...

Luce & Diary - chakawk hi den deuh sin. Mahse tunah hian ka hma ah rawn chhawp se chu ka ei tho ka ring :) Chengkek nen pawh chuan an hming hi in ang ve em bawk ani haha

Alej - vairengte chakawk free publicity ka pe ni ringawt alawm. Ho chhoh leh pahin ei chhoh vek tur :)

Jerusha said...

Chhuaklinga - ni e Tualvungi em hi keipawh a picture ka en kual ka en kual mai, en mai mai ringawt pawhin lung a ti leng thei a. In lui kalna a sangha man leh chakawk chhum pawlh chu ka van it! hahah a hang tui dawn lutuk in ka hria. I ei ngai lo a I vannei hle mai. Ei a tui tih lakloh sih chuan buaithlak tak ani.

Anonymous said...

Bengvarthlak khawp mai. A engamah khi saptawngin ka lo hre lo.

Alejendro said...

Jeru, Sign Board sen kha a la awm a mi? Ava hmanlai tawh ve..

alexxfender said...

Sawi ve niah niah tur chu ka nei a.. mahse ka la hman lo tlat.. ka hriatloh pawh i zep tel nawk nawk e..

Antonius Lr Hmar said...

ka fing uarh2 mai a.....

GADDY said...

Chakawk a rawh dah tak Pteridium aquilinum hi chu mizo in kan ei ang chi kha chu a nilo a nia.. P. aquilinum hi poisonous fern a ni hrim hrim a mizo ten kan ei ngailo.Mizo te hian ferns ho ang hi chakawk ti in kan sawi mai thin hlawm a,Mizo in chakawk kan ei ang chi hi chu Diplazium esculentum zawk a ni e. VITAMIN A leh carotene, Vitamin C, fatty acids etc paitu tha tak ani. Flavanoids compound a pai tel a vang hian cancer leh inflamation lak ah te min veng thei zawk a ni.. research studies ah chuan vitamin A paihnem thlai re re hian lung cancer leh oral cancer a veng thei tih a ni. Chuvang chuan kan chakawk ei thin pawh hian vitamin A a pai that avangin cancer lampang chu thlen lo tur ah ngai ang

Unknown said...

Chakawk hi sa telloa tui taka siam dan ka hre duh hle mai.

Unknown said...

A țha hle mai
....scientific name leh local name a awm vek bawk sia..ka hmang țangkai viau

Unknown said...

Khawngaih takin i phone number min lo pe.

Unknown said...

Anhlíng hi atropa belladona tiin Kan zir a keini chuan...tonsil,naupang thawk lama lama harsatna nei,khosik,thin Leh kal atan te asthma ah te Leh a dang tam tak ah damdawi atan an hmang thin...Indian Pharmacopoeia behchhana Kan zir dan ah ania ka rawn tarlang ve mai mai

Unknown said...

Khuangthli kung lian tha tak mai kan huanah a awm a, a rah hunah thlalak ka rawn pe dawn che nia.

Unknown said...

Tatkawng Thing hi Scientific name enge aw....

DrReuben Hauhnar said...

chakawk hi chu, rannung/insects pawh hian a bawm ve ngai miah lo nia..

Anonymous said...

Times of mizoram chuan chakawk a fak khawp mai a i chakawk sawi hi...ei chi loh zawk kha a nilo maw .